ەل پرەزيدەنتى قازاقستان حالقىنا ارناعان جولداۋىندا انا مەن بالا دەنساۋلىعىن نىعايتۋعا قاتىستى تاپسىرما بەرگەنى بەلگىلى. وسىعان وراي قازىرگى ۋاقىتتا ايماقتا حالىقتىڭ دەنساۋلىعىن جاقسارتۋعا بارىنشا كۇش سالىپ جاتقان مەكەمەلەر جەتكىلىكتى. سولاردىڭ ءبىرى - تۇركىستان  وبلىستىق كلينيكالىق اۋرۋحاناسى. اتالعان اۋرۋحانانى باس دارىگەر مارات ورىنباسار ۇلى پاشيموۆ باسقارادى. ال اتالعان مەكەمەنىڭ قانداي ارتىقشىلىقتارى بار؟

اتاپ وتەر ءبىر جايت، تۇركىستان وبلىسى مەن شىمكەنت قالاسىنىڭ تۇرعىندارى نەگىزىنەن اتالعان وبلىستىق كلينيكالىق اۋرۋحاناعا كەلىپ، ەم الۋعا تىرىسادى.  مۇنىڭ دا سەبەبى بار. ويتكەنى مۇنداعى اق حالاتتى ابزال جاندار انا مەن بالا دەنساۋلىعىن جاقسارتۋعا بار كۇشىن سالىپ،  كەلۋشىلەرگە ساپالى قىزمەت كورسەتەدى. اۋرۋحانا ۇجىمى اۋىزبىرشىلىكتە جۇمىس ىستەيدى. وبلىس پەن قالاداعى دياگنوستيكانىڭ كۇردەلى جاعدايلارى اۋرۋحاناداعى بىلىكتى ماماندار ارقىلى شەشىلەدى. اۋرۋحانانىڭ بارلىق بولىمدەرىندە كاسىبي مامان، اق حالاتتى ابزال جاندار جۇمىس ىستەيدى. نيەۆرولوگيالىق جانە ينسۋلت ءبولىمى جوعارى تەحنولوگيالىق جابدىقتارمەن جاراقتاندىرىلعان.

بيىلعى جىلدىڭ وزىندە تۇركىستان وبلىسىنىڭ ونكولوگيالىقناۋقاستارى ءۇشىن دياگنوستيكالىق ەمحانا، حيمياتەراپيا جانە ونكوحيرۋرگيا بولىمشەلەرى اشىلعان. بۇگىنگى كۇنگە دەيىن «د» ەسەبىندە 7892 ناۋقاس ەسەپتە تۇر، ال 3306 ادام ستاسيونارلىق ەم الدى. وبلىستىڭ كلينيكالىق اۋرۋحانانىڭ پاسيەنتتەرى تولىقتاي دارى-دارمەكپەن قامتاماسىز ەتىلگەن. تاعى ءبىر اتاپ وتەر جايت، بيىلعى جىلدىڭ وزىندە جاڭا بولىمشەنى اشۋ يدەياسى تۋىندادى. ول  –گوسپيتالدىق فارماسيا ورتالىعى. بۇل ايماقتاعى جالعىز ورتالىق بولىپ وتىر.

ەلىمىزدە قازىرگى ۋاقىتتا دەموگرافيالىق  ءوسىم جوعارى. سوندىقتان دا انا مەن بالا دەنساۋلىعىنا باستى ءمان بەرىلىپ وتىر جانە بۇل  مەديسينا سالاسىنىڭ ەن وزەكتى ءارى كوكەيكەستى ماسەلەسى ەكەنى انىق. انا دەنساۋلىعى بۇل  – جۇكتىلىك، بوسانۋ جانە بوسانعان كەيىنگى كەزەندەگى ايەلدەر دەنساۋلىعى ەكەنىن ناقتى ايتا كەتەيىك. سوندىقتان دا اتالعان مەكەمەدە  دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ءۇيىمىنىڭ ۇسىنعان پەريناتالدىك تەحنولوگيالار ەنگىزىلگەن.

اتاپ ايتار بولساق، كومەك كورسەتۋ ماقساتىندا رەگيوناليزاسيا بۋيرىعى بويىنشا جۇمىس جۇرەدى. ناقتى ايتساق، ءونىردىڭ مەديسينالىق-سانيتاريالىك العاشقى كومەك كورسەتۋ مەكەمەلەرىمەن جانە بوسانۋ بولىمدەرىمەن، پەريناتال ورتالىقتارمەن ىنتىماقتا جۇمىس جۇرگىزىلەدى.. جوعارى توپتاعى جۇكتى جانە بوسانعان ايەلدەرگە، ۇرپاكتى  بولۋ فۋنكسيالارى بۇزىلعان ايەلدەرگە كازىرگى زامانعى ەمدىك- دياگنوستيكالىك تەحنولوگيالار پايدالانىلادى. ولارعا كونسۋلتاتيۆتيك دياگنوستيكالىك ەمدەۋ جانە وڭالتۋ كومەگى كورسەتىلەدى. جۇكتى، بوسانعان ايەلدەرگە ەم كورسەتۋ ماقساتىڭدا شۋعىل جاعدايلارعا ارنالعان الگوريتم بويىنشا ءىس شارالار وتكىزىلەدى.

–ءبىز دارىگەرلەردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋعا باستى نازار اۋدارامىز. حالىقارالىق تاجىريبەلەردى ەسكەرە وتىرىپ، ءبىز قازاقستاندا  عانا ەمەس، شەتەلدەرگە دە مامانداردى جىبەرىپ وتىرامىز. ولاپر شەتەلودە بىلىكتىلىگىن ارتتىرىپ، ءوزىمىزدىڭ ماماندارعا بىلگەنىن ۇيرەتەدى. اتاپ ايتار بولساق، دارىگەر-ۋرولوگ ماماپنى  اۆستريا مەملەكەتىنىڭ  وقۋ گرانتىن ۇتىپ، امەريكا-اۆستريا اشىق مەديسينالىق ۋنيۆەرسيتەتىندە «ونكوۋرولوگيا» بويىنشا نيۋ-يورك قالاسىنىڭ سلوان كەتتەرينگ ونكولوگيالىق ورتالىعىنىڭ لەكتورلارىنىڭ باسقارۋىمەن وقىتۋ سەمينارىنان ءوتىپ كەلدى. تۇركىستان وبلىسى قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسى جانە وڭتۇستىك كورەيا رەسپۋبليكاسى پۋچون قالاسىنىڭ سۋچونحيان مەديسينالىق ورتالىعى اراسىندا مەديسينا جانە دەنساۋلىق ساقتاۋدى دامىتۋ ماقساتىندا تۇزىلگەن ءوزارا تۇسىنىستىك مەموراندۋمى اياسىندا  2016-2019 جىلدارى اۋرۋحانادان 1 وفتالمولوگ،  2 انگيوحيرۋرگ، 5 حيرۋرگ جانە 2 انەستەزيولوگ- رەانيماتولوگ دارىگەرلەر تاجىريبە الماسىپ كەلدى. ەكى ۋرولوگ-دارىگەرلەر كورەي مەملەكەتى كونگيدو پروۆينسياسىنىڭ گرانتىن ۇتىپ، سۇحباتتاسۋدان وتكەننەن كەيىن ۇلتتىق سەۋل ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جانىنداعى پۋندانگ گوسپيتالىندە، وڭتۇستىك كورەيا مەملەكەتى، كاننى قالاسىنىڭ  گرانتىن ۇتىپ، سۇحباتتاسۋدان وتكەننەن كەيىن كاننىن اسان مەديسينالىق ورتالىعىندا «ۋرولوگيا» بويىنشا مەديسينالىق ىس-تاجىريبەدەن  ءوتتى. نەيروحيرۋرگ دارىگەرىمىز گەرمانيا مەملەكەتى «Bergmannstrost Halle» كلينيكاسىندا نەيروحيرۋرگيا بويىنشا مەديسينالىق تاجىريبەدەن ءوتتى. اۋرۋحانا بويىنشا 56 دارىگەر 63 مەيىرگەر «BLS-ەرەسەككە جانە بالاعا جەدەل كومەك كورسەتۋدىڭ تاكتيكاسى»، «ACLS-جۇرەك توقتاتۋ جانە جۇرەك-قانتامىر جەتىسپەۋشىلىك كەزىندە ينتەنسيۆتىك تەراپيا الگوريتمدەرى»، «PHTLS-گوسپيتالعا دەيىنگى جاراقات كەزىندە ءومىردى ساقتاۋ» جانە 17 دارىگەر، 11 مەيىرگەر «PALS-پەدياترياداعى كەڭەيتىلگەن جۇرەك وكپە رەانيماسياسى» حالىقارالىق ستاندارتتارىنا  سايكەس وقۋ-كۋرسىنان وتكىزىلدى. قابىلداۋ ءبولىمىنىڭ 3 دارىگەرى «شۇعىل كومەك كورسەتۋ (ترياج جۇيەسى)» تاقىرىبىندا قايتا دايارلىقتان ءوتىپ ، اۋرۋحانا بويىنشا 76 دارىگەر، 11 مەيىرگەر «ناۋقاستاردى مەديسينالىق ىرىكتەۋ جانە شۇعىل كومەك كورسەتۋ الگوريتمدەرى» سيكلى بويىنشا بىلىكتىلىكتەرىن ارتتىردى. كەلەسى جىلعا قاڭتار-اقپان ايلارىندا جاڭا تەحنولوگيالاردى ەندىرۋ ماقساتىندا  امەريكا، اريزون شتاتى، فينيكس قالاسىنا «ميكروحيرۋرگيا وسنوۆانيە چەرەپا» تاقىرىبى بويىنشا ەكى نەيروحيرۋرگ-دارىگەرلەرى جانە بەلورۋسسيا مەملەكەتى، مينسك قالاسىنا «ومىرتقا سۇيەگىن الماستىرۋ وپەراسيالارى» تاقىرىبى بويىنشا ەكى دارىگەر  بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋدى جوسپارلاپ وتىر، –دەيدى مارات ورىنباسار ۇلى پاشيموۆ.

وبلىستىق كلينيكالىق اۋرۋحانانىڭ نەيروحيرۋر-دارىگەرلەر قازىرگى كەزدە ءارتۇرلى وپەراسيا تۇرلەرىن جاساپ، اۋرۋحانا تاجىريبەسىنە ەنگىزگەنىن ايتا كەتكەن ءجون. اتالعان جاس ماماندار گوللانديا مەملەكەتىندە، تۇركيا ەلى، انكارا قالاسىندا، بۋداپەشت قالاسىندا (ۆەنگريا)، گەرمانيا مەملەكەتىندە  وقۋدان ءوتىپ، تاجىريبە الماسىپ كەلگەن. سونىمەن قاتار، قازىرگى تاڭدا ۋرولوگ-دارىگەرلەر دە ءتۇرلى وپەراسيا تۇرلەرىن جاساپ، اۋرۋحانا تاجىريبەسىنە ەنگىزدى. ايتا كەتەيىك،  ءبىزدىڭ جاس ماماندار،  كورەي مەملەكەتى كونگيدو پروۆينسياسىندا، اۆستريا مەملەكەتى، زالسبۋرگ قالاسىندا وقۋدان ءوتىپ، تاجىريبە الماسقان.

ارىستا جارىلىس ورىن العان كەزدە اۋرۋحانا دارىگەرلەرى  زارداپ شەككەندەرگە كومەك قولىن سوزدى. 470 ناۋقاس دارىگەرلىك كومەككە جۇگىندى، ونىڭ ىشىندە 80 ناۋقاس اۋرۋحاناعا جاتقىزىلدى، 49 جاراقات العاندار. 1 جاۋىنگەر اۋىر جاراقات سالدارىنان قازا بولدى، 12 ناۋقاسقا حيرۋرگيالىق وتا جاسالدى. 1 ناۋقاس الماتى قالاسىنا كۇردەلى جاراقاتىنا بايلانىستى اۋىستىرىلدى. حالقىمىزدىڭ وسىنداي قيىن جاعدايعا ۇشىراعان شاعىندا ەل بولىپ جانە بارلىق مەديسينا ماماندارىنىڭ ءبىر ۇجىم بولىپ كومەك كورسەتكەنى اۋىز بىرشىلىكتىڭ ارقاسى ەكەنى ءسوزسىز.  

–كەلەر 2020 جىل مەديسينا سالاسىنىڭ ماماندارى ءۇشىن ۇلكەن سىن بولعالى تۇر. بۇل سالادا وزگەرىستەر بولىپ جاتىر. مۇنىڭ ءبىر ايعاعى رەتىندە 2020 جىلى دەنساۋلىق سالاسى  مەديسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسىنە وتەدى.ءبىز زامان كوشىنەن قالمايمىز.  اۋرۋحاناعا زاماناۋي قۇرال- جابدىقتار الىپ، مەديسينانىڭ سوڭعى ۇلگىدەگى ادىستەرىن  قولدانا وتىرىپ ناۋقاستارعا قاجەتتى كومەك كورسەتەمىز. ارينە مۇمكىندىگىنشە ادامدار اۋىرماۋعا تىرىسۋى  كەرەك. ول ءۇشىن سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانعانى ابزال. ال ءبىز قاشان دا حالىقتىڭ، انا مەن بالانىڭ دەنساۋلىعىن  نىعايتۋعا كۇش سالامىز، – دەيدى باس دارىگەر مارات ورىنباسار ۇلى پاشيموۆ.

دەنساۋلىق سالاسىندا ۇزاق جىل جۇمىس ىستەپ، ىسكەرلىك، ۇيىمداستىرۋشىلىق تاجىريبەسى باعالانعان، مارات ورىنباسار ۇلى  جاقىندا عانا مەملەكەت تاراپىنان "ەرەن ەڭبەگى ءۇشىن" مەدالىن يەلەندى. ەندەشە مارات ورىنباسار ۇلى پاشيموۆقا  ءبىز دە الداعى ۋاقىتتا جەمىستى ەڭبەك تىلەيمىز.

ەركىن قالدان